Moja terapia jest skuteczna, a siedem lat psychoanalizy — którą sam się zajmowałem — nie. Wiele zawdzięczam innym terapiom. Każda terapia coś daje, bo inaczej by się nie utrzymała. Bardziej niż w inne terapie wierzę w konkretnych terapeutów, którzy je prowadzą. Widzę też, że coraz częściej, pod wpływem nowych odkryć, wglądów, doświadczeń, odchodzą oni od tego, co robili wcześniej.
— Bert Hellinger
Na czym polegają ustawienia systemowe, jak wyglądają warsztaty i sesje indywidualne?
Podczas warsztatów ustawień systemowych siedzi się zazwyczaj w kręgu. Obok terapeuty stoi wolne krzesło, na którym siada osoba (nazwijmy ją klientem), która chce popracować nad swoją sprawą. Klient siada na krześle i przez chwilę siedzi obok terapeuty w ciszy. Po chwili proces sam się rozpoczyna. Pojawia się jakieś uczucie, doznanie w ciele albo ruch, który jest ważną wskazówką dla terapeuty. Terapeuta podąża za tymi wskazówkami i pyta klienta o to, jaka jest jego sprawa i co chciałby zmienić w wyniku ustawienia. Zbiera informacje, pomaga doprecyzować cel ustawienia, a później zaprasza klienta, aby wybrał jednego lub więcej reprezentantów i rozpoczyna ustawienie. Czasami terapeuta również sam wybiera reprezentantów do ustawienia.
W przypadku sesji indywidualnej pracujemy z wykorzystaniem kartek, figurek, krzeseł lub innych przedmiotów.
Kim są reprezentanci i co robią podczas ustawienia?
Na początku ustawienia reprezentanci nie muszą od razu wiedzieć kim są dla klienta. Oni mogą reprezentować jakieś uczucie lub symptom w ciele, albo konkretną chorobę czy firmę lub na przykład pieniądze. Czasem terapeuta celowo nie mówi klientowi kogo lub co reprezentuje dana osoba, by nie dochodziło do zbyt szybkiej interpretacji i pozostawienia ustawienia wyłącznie na poziomie intelektualnym. Tu chodzi o głębszą pracę. Reprezentanci wstają ze swojego krzesła w kręgu i stają w dowolnym miejscu na sali. Po chwili zaczynają coś odczuwać i jakoś się poruszać, albo przeciwnie – stoją w miejscu i niczego nie czują. Terapeuta za tym podąża. Jeśli jest taka potrzeba, zaprasza do ustawienia kolejne osoby. Z czasem wyłania się coraz bardziej klarowny obraz ustawienia, reprezentanci czują się tak, jak prawdziwi członkowie rodziny klienta i dzięki temu dochodzi do znalezienia potencjalnej przyczyny problemu i jego rozwiązania na poziomie systemowym. Aby lepiej to zrozumieć zachęcam do przeczytania tekstu, w którym opisałam konkretne ustawienie, które prowadził Bert Hellinger. Tekst jest tutaj.
Co dzieje się po ustawieniu?
Ważnym zaleceniem jest to, aby po własnym ustawieniu pozostać w ciszy i pozwolić sobie na spokojną integrację tej pracy w sobie. Ważne jest również to, aby pozwolić na to samo także innym uczestnikom warsztatu. Bywa, że jedno ustawienie nie rozwiązuje całkowicie problemu klienta, ale wydobywa jego istotę, inicjuje proces terapeutyczno-rozwojowy i daje wskazówki do dalszej pracy nad sobą.
Czy ustawienia są psychoterapią?
Ustawienia systemowe nie są psychoterapią sensu stricto. Psychoterapia to jest proces rozłożony w czasie, a ustawienia są z reguły doświadczeniem jednorazowym. Jednak, jeśli ktoś zdecyduje się na udział w cyklu warsztatów z ustawień systemowych, które będą odbywały się regularnie, na przykład raz w miesiącu, w ciągu całego roku, to przejdzie swoisty proces terapeutyczno-rozwojowy. W psychoterapii kluczowe znaczenie ma relacja terapeutyczna, którą się tworzy i która z czasem zmienia się i ewoluuje. W ustawieniach systemowych koncentrujemy się na tym, co wyłania się w czasie trwania konkretnego ustawienia, relacja terapeutyczna ma tu mniejsze znaczenie.
Ustawienia systemowe są jednak bardzo pomocne w psychoterapii. Zdarza się, że ludzie przez wiele lat chodzą na terapię indywidualną i mają wrażenie, że wciąż „kręcą się w kółko”. Ustawienie daje możliwość innego spojrzenia na sytuację klienta i wskazuje potencjalne, dalsze kroki, dla możliwie najbardziej skutecznego procesu terapeutyczno-rozwojowego.
Podsumowując, moim zdaniem nie ma jednego, uniwersalnego i najlepszego sposobu na poprawę swojego życia osobistego i zawodowego. Każdy człowiek jest inny i spotykają go różne problemy. Dla jednych, w danej chwili, najbardziej odpowiednie i skuteczne będzie jakieś konkretne szkolenie, dla kogoś innego coaching lub psychoterapia. A dla jeszcze kogoś innego ustawienia systemowe. Jeśli wybór jest dla kogoś trudny, to warto skonsultować się w tej sprawie ze specjalistą z danej dziedziny.
Zdjęcie: archiwum własne
